Age of Empires III

Strateji türü ortaya çıkmasından itibaren diğer türlerle karşılaştırıldığında hep

oyun dünyasında sınırları oldukça net çizilmiş bir kavram olarak karşımıza çıktı. Bunda türün ortaya koyduğu konu, oynanış gibi karakteristik özelliklerin sürekli oldukça benzer kalıplarda oyunculara sunulmasının da payı büyük. Bu yüzden oyun geliştiricileri için iyi bir strateji oyunu geliştirmek oldukça riskli ve zor bir süreç. Özellikle neredeyse doyum noktasına ulaşmış bir kitleye sunulacak yapım yaratıcılığın sınırlarını sonuna kadar zorlayabilecek iddiaya sahip olmalı. Bu yüzden son yıllarda piyasada yoktan var edilen strateji yapımlarını parmakla sayabilmek mümkün. Bu çıkmazdan kurtulabilen yapımlar ise çoktan klasikleşmiş olan seri oyunların devamı oluyor. Ancak bunun yanında iyi lanse edilen ve kaliteli yeni yapımların ise türün oyuncularının tüketim anlayışı içerisinde kabul görmesi çok daha zaman alıyor. Strateji oyuncusu profiline baktığımızda değişim beklentilerinin de bu yüzden yeni nesil oyunlardan çok serilerin devamı niteliğindeki oyunlar üzerine odaklandığını görmek mümkün. Örneğin birilerinin çıkıp adı duyulmamış bir strateji geliştirdiğini açıklaması oyuncularda heyecan yaratmasa da Age of Empires III ya da Civilization IV hazırlıyoruz denildiği zaman büyük heyecan yaratıyor. Tabi tüm bunların yanında son yıllarda oyun sektöründe meydana gelen konsola yöneliş hareketinin de strateji türünü olumsuz yönde etkilediğini söylemek mümkün. Oyun sektörü açısından oldukça yoğun sayılabilecek bir sonbahar mevsiminde strateji türünün vazgeçilmezleri de beklenen yeni versiyonlarıyla boy göstermeye başlıyor. Türün markalaşmış isimlerinin başında gelen yapımlardan biri olan Age of Empires serisinin 3. yapımı yine saygıdeğer Ensemble Studios tarafından geliştirildi ve Microsoft çatısı altında yayınlanıyor. Age of Empires III iddialı basın açıklamaları, ekran görüntüleri, videolar ve son olarak oynanabilir demosuyla geliştirme süreci boyunca gündemimizi oldukça meşgul etti. Ve nihayet yapımı tam versiyon olarak oynama şansına eriştik. 3 CD'den oluşan yapımın aynı zamanda yine 3 CD'ye ek olarak yapım sürecini anlatan ve içersinde soundtrack ve videolar barındıran 1 DVD, The Art of Empires adlı bir kitap ve poster içeren koleksiyonculara özel bir "collector's edition" versiyonu da bulunuyor. Age of Empires III ile ilgili bilinmesi gereken en önemli detay, konu çerçevesinin serinin önceki yapımlarına göre daraltılmış olduğu. Yapımcı serinin genel konseptine sadık kalarak farklı bir temayla oyunculara farklı bir deneyim yaşatmayı amaçlıyor. Yapım, geneli itibarıyla sömürgecilik anlayışının hüküm sürdüğü, Amerikanın yepyeni bir dünya olarak keşfedildiği endüstriyel çağın başlangıcındaki yılları konu alıyor. Sömürgecilik ve yeni dünyadaki koloniler kavramlarının oyuna eklediği en ilginç özelliklerden ilki "XP&Level" adlı puanlama sistemi. Bu sistem sayesinde oyun içerisinde geçirdiğiniz vakit zarfında tecrübe puanları kazanarak levelimizi yükseltiyoruz. Elde ettiğimiz bu tecrübe puanlarını hem kısa vadede oyun içersinde, hem de uzun vadede oyunun genelinde kullanarak değerlendiriyoruz. Bu noktada "Home City" kavramından bahsetmemiz gerekiyor. Yeni yapımda her ırka ait bir başkent bulunuyor. Çeşitli ihtiyaçlarınızı başkentinizden koloninize göndermeniz böylece mümkün halde getirilmiş. Başkentinizden koloninize gönderebilecekleriniz oyun içerisinde edindiğiniz tecrübe puanlarına bağlı olarak oyuna girmeden açtığınız ve isteğiniz şekilde özelleştirebildiğiniz kart gurupları yardımıyla belirleniyor. Ekonomik, askeri, stratejik ya da araştırmaya yönelik bu destek kartlarını daha sonra oyun içerisinde bulunduğumuz çağlara ve oyun içerisinde edindiğimiz XP döngüsüne göre kullanıyoruz. Kartlardan bazıları oyun içerisinde bir kez kullanılabilirken, bazı kartları ise sınırsız kullanmak mümkün. Her ırkın başkentinin kendine has özellikleri ve mimarisi oyuna yansıtılmaya çalışılmış. Home City aynı zamanda oyunun menü sisteminin arka planı olma özelliğini taşıyor. Topladığınız puanlarla Home City levelini artırarak burada bulunan binalarınızın görünüşünde de çeşitli değişikliklerde yapmak mümkün. Bunu şu şekilde de açıklayabiliriz; kazandığınız başarılar ve kaydettiğiniz ilerlemeler çoğaldıkça başkentinizin nüfuzu ve gücü de artıyor.

Age of Empires III'ü 3 ana başlıkta incelemek mümkün. Bunlar Campaign
(Senaryo) modu, Skirmish modu ve çoklu oyuncu seçenekleri sunan
Multiplayer modu. Oyunun bu açıdan baktığımızda bize sunduğu

yeni bir seçenek olmamasına rağmen yapımcı firmanın diğer alanlarda kaydettiği gelişim bir anlamda bu durumun göz ardı edilmesine sebep oluyor. Campaign Modu 3 ana senaryo içerisinde toplam 24 farklı görev içeriyor. Bu görevler arasında Maltalı St. John şövalyelerinin gizemli bir güç için Amerika'ya dek uzanan savaşlarının yanı sıra, koloniler arasında yaşanan 7 yıl savaşlarını ve ülkenin içlerine uzanan demiryolu ağını konu alan bölümler oyunda yerini almış. Bahsettiğimiz 3 senaryo her ne kadar ilk bakışta bağımsız gibi görünseler de, yapımcı bölüm sonlarındaki ve başlarındaki ara videolarla bölümler arasında küçük de olsa bir bağlantı kurarak genel bir bütünlük sağlamış. Özellikle ana senaryo konuları görevleri geçtikçe netlik kazanıp derinleşiyor. Örneğin 1. bölümde Malta'da Osmanlılara karşı savaşırken daha sonra aynı safta savaşıyoruz. Olaylar, kurgusu her ne kadar ilk bakışta tarihi gerçeklere dayalı gibi görünse de ve gerçek medeniyetlerle oynasak da aslında perde arkasında yapımcıların yarattığı bir hikaye var. Senaryo modu aslen efsanevi bir doğal kaynağı ele geçirmeye çalışan "The Circle" adlı gruba karşı verilen savaşı konu alıyor. Yapımcı böylece konuyu bir medeniyetler çatışması görüntüsünden uzaklaştırarak farklı bir boyuta taşımış. Görevler içerisinde yapmanız gerekenleri kısaca koloni kurma, şehir savunma, keşif, düşmanı yok etmek ya da stratejik bir yeri ele geçirmek şeklinde özetlemek mümkün. Birincil öncelikli (primary) görevleri başarmak oyun içerisinde zorunluyken, ikincil öncelikli (secondary) görevler ise isteğe bağlı, daha fazla XP puanı kazanmak için yapılabiliyor. Bunlar dışında haritada belirli yerlerde gizlenmiş haydutlar ya da vahşi hayvanlar tarafından korunan küçük hazineler bulunuyor. Bunlardan oyun esnasında küçük getiriler ya da avantajlar elde etmek mümkün. Bütün senaryo yaklaşık ortalama 25 saat civarında bir oyun süresi sunuyor. Skirmish modu ise önceki yapımlarda olduğu gibi yapay zekaya karşı seçtiğiniz harita, şart ve koşullarda oynamayı sağlıyor. Bu bölümde aynı zamanda multiplayer olarak da oynayabileceğiniz 15 farklı harita arasında seçim yapmak mümkün olduğu gibi, harita yapım kitiyle yapılan haritalarla (Scenario Editor) ya da önümüzdeki günlerde çıkacak daha sonra indirilebilir harita paketleriyle de bu modu oynamak mümkün. Daha önce bahsettiğimiz level sistemini ve getirdiği avantajları yine Skirmish modda kullanmak mümkün. 8 farklı çağ ve 5 farklı zorluk seviyesi arasından seçim yapılabilen bölümde 2 ila 8 oyuncuyla aynı haritada savaşmak mümkün. Skirmish moda getirilen yeni bir seçenek ise "Player Handicap" adlı özellik. Bu sayede taraflardan birinin oyuna ilişkin tecrübesi sizinle baş edebilecek düzeyde değilse gelişme düzeyi olarak sizden avantajlı olmasını sağlamak mümkün. Bunun tam tersi sizin için de geçerli. Elde ettiğiniz avantaj ya da handikap askeri olmaktan çok ekonomik düzeyde bir kazanım olarak oyunculara yansıyor. Multiplayer seçeneğinde yapısal olarak bir yenilik sunmasa da serinin diğer yapımlarındaki gerçek rakiplere karşı oynamanın verdiği o müthiş zevki hala kendi kavramsal yapısı içerisinde barındırıyor. Yerel ağ ortamında (LAN) üzerinden oynayabileceğiniz gibi ES Online adlı Ensemble Studios'un Internet arabirimini kullanarak da uzaktaki arkadaşlarınızla oyunu doyasıya oynamak mümkün. Daha önce bahsettiğimiz "Player Handicap" özelliğini de yine çoklu oyuncu seçeneklerinde kullanmak mümkün. Oldukça fazla ekonomik rezervlerle başlanılan "Deathmatch" ya da sıfırdan başlayıp üstünlük kurmaya çalıştığınız "Supremacy" adındaki iki farklı modda online oyun zevkini yaşamak mümkün. Tıpkı serinin diğer yapımlarında olduğu gibi uzun süreli oynanabilirliği sağlayan asıl etken etkileyici multiplayer altyapısı. Yapımın tam sürümünün çoklu oyuncu seçenekleri konusunda (özellikle internet üzerinden çalışan EO Online'a ilişkin) birçok bağlantı problemi ve oyun için bug içermesi bir olumsuzluk olarak kabul edilebilir. Çoklu oyuncu seçeneklerinde herhangi bir sıkıntı yaşamamak için oyunun güncel yamasını (1.01 Patch) indirmeniz gerekiyor. ES Online arabiriminin kullanarak otomatik olarak son yamayı elde edebileceğiniz gibi yardım menüsünden Update Game seçeneğiyle ya da yapımın resmi sitesinden de yamaya ulaşmak mümkün.

Age of Empires III'te sekiz farklı medeniyet arasından seçim yapmak
mümkün. Bunlar Almanlar, Fransızlar, Hollandalılar, İngilizler,
İspanyollar, Osmanlılar, Ruslar ve Portekizler. Bunlara ek olarak
Amerikan yerlileri ile ittifaklar kurarak yeni teknolojiler ve birimler
de elde edilebiliyor. Her ülkenin kendine has özel birimleri, ekonomik
ya da teknolojik avantajları bulunuyor. Ancak ülkeler arasındaki bu
ayrıcalıklar ve avantajlar arasındaki denge çoğunlukla oldukça iyi bir
biçimde belirlenmiş. İyi oyuncular ülkenin özelliklerine ve rakiplerine
uygun stratejiler üreterek rahatlıkla kazanmayı başaracaktır. Her
ülkenin karakteristik özelliklerini teker teker analiz etmek yerine
sanırım Osmanlılar üzerinde yoğunlaşarak örnek verebiliriz.

Osmanlılarda
Home City olarak İstanbul'u kullanıyoruz. Osmanlıların en önemli
ekonomik özellikleri yerleşimcilerin (settlers) hiçbir kaynağa ihtiyaç
duyulmaksızın otomatik olarak üretilmesi. Bir cami (mosque) yaparak
buradaki araştırmaları tamamlayarak yerleşimci limitinizi
arttırabiliyor ve işçilerin çıkış hızını arttırabiliyorsunuz. Bu ve
benzeri işlemler için yaptığınız araştırmaların isimleri de oldukça
hoş. Galata Tower District Update, Topkapı Palace Upgrade, Agha
Upgrade, Millet System gibi ilginç yerel isimler kullanılmış.
Osmanlılar diğer medeniyetlerle karşılaştırıldığında daha çok benzersiz
(unique) birime sahipler. Bunlar Abus Gun (havancılar), Janissary
(yeniçerileri), Sipahiler ve Great Bombard adındaki dev toplar.


Jannisary birimi Osmanlılarda temel askeri birimi oluşturuyor. Her ne
kadar kaynak gereksinimi yüksek olsa da çok amaçlı olarak
kullanılabilmeleri onları daha da önemli hale getiriyor. Aslen tüfekli
birim olarak uzaktan savaşsa de yakın dövüşte kılıç çekebiliyor
olmaları bu birimi çok amaçlı olarak tanımlamamızın asıl nedeni. Yine
barutlu silahların Osmanlı ordusunda önemli odak noktalarından biri
olduğunu söylemek mümkün. Abus Gun adlı havan topu atan birimlerin yanı
sıra Great Bombard Osmanlıları diğer ordulardan ayıran önemli bir
özellik. Oldukça yüksek menzil ve vuruş gücüne sahip bu dev topun
birkaç atışta yıkamayacağı bina, kale duvarı yok dersek sanırım yanlış
olmaz. Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinde kullandığı büyük
toplardan esinlenerek oyuna eklenen bu birim sınırlı sayıda elde
edilebilse de karma bir ordu eşliğinde iyi korunduğu takdirde oyundaki
tüm silahlar arasında uzak ara en öldürücü olanı. Sonuç olarak böyle
güzel bir oyunda kendi tarihimizden de izler bulmak oldukça keyif
verici.



Oynanış
özellikleri açısından yapıma baktığımızda bu konuda kendisini daha önce
defalarca kanıtlamış olan Ensemble Studios'un yine takdire değer bir iş
çıkardığını görmek mümkün. Strateji türünün temel oynanış özelliklerini
barındıran yapımı daha etkili ve hızlı oynayabilmek için klavye
kısayollarını kullanmak mümkün. Kullanıcı arabirimi oldukça iyi
tasarlanmış olmasına rağmen çok yüksek çözünürlüklerde bile ekranın
neredeyse 1/3'ünü kaplıyor. Bu özellikle yoğun savaş sahnelerinde
kontrolü oldukça olumsuz yönde etkiliyor. Daha önce demo'da oldukça
eleştiri alan bu durum oyunun tam sürümünde bulunan seçenekler
menüsündeki "Enable Minimized UI" seçeneğiyle giderilmiş. Bu seçenek
kullanıcı arabirimini daha kabul edilebilir boyutlara indiriyor. Bu
yüzden oyuna başlamadan önce bu seçeneği aktif hale getirmekte yarar
var. Diğer yandan oyun içerisinde rakibinizin ne durumda olduğunu
gösteren istatistik ekranlarına da seçenekler menüsünden ulaşmak
mümkün. Ancak bu göstergeler de ekranda oldukça fazla yer kaplıyor.
Yapımcı firmanın sağlayacağı yeni yamalarla umarız kullanıcı arabirimi
daha da geliştirilebilir ve kullanışlı hale gelebilir. Kullanıcı
arabiriminde bulunan sekmeleri birimlere çeşitli emirler vermek ya da o
birime ait özellikleri görmeniz mümkün.